ปลาหลด

การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร Animaliaไฟลัม Chordataชั้น Actinopterygiiอันดับ Synbranchiformesวงศ์ Mastacembelidaeสกุล Macrognathusสปีชีส์ M. siamensisชื่อวิทยาศาสตร์ Macrognathus siamensis Günther, ค.ศ. 1861

หลด ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Macrognathus siamensis อยู่ในวงศ์ปลากระทิง (Mastacembelidae) มีรูปร่างเรียวยาว ลำตัวแบนข้างเล็กน้อย จะงอยปากยื่นแหลมยาว ครีบหางเล็กปลายมนแยกจากครีบหลังและครีบก้นที่ยาว ครีบอกเล็กกลม ตัวมีสีเทาอ่อน ด้านบนมีสีคล้ำ ด้านท้องสีจาง ครีบหลังคล้ำมีจุดเล็กสีจางประและมีดวงสีดำขอบขาวแบบดวงตา 4 - 5 ดวงตลอดความยาวลำตัว โคนครีบหางมีอีก 1 ดวง มีความยาวประมาณ 12 - 15 ซ.ม. ใหญ่สุดพบ 25 ซ.ม. อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำนิ่งทั่วไป และแม่น้ำลำคลองของทุกภาค บริโภคโดยปรุงสด ทำปลาแห้ง และรมควัน นอกจากนี้ยังจับขายเป็นปลาสวยงามด้วย
การเพาะเลี้ยงปลาหลด

ปลาหลด เป็นปลาน้ำจืดพื้นบ้านของไทยที่อาศัยอยู่ในห้วย หนอง คลอง บึง ตาม แหล่งน้ำธรรมชาติ และอยู่ตามพื้นน้ำ ฝังตัวอยู่ในทรายตอนกลางวัน หากินอาหาร ในเวลากลางคืน ชอบกินตัวอ่อนของแมลง หนอน ไส้เดือน สัตว์เล็กๆ และเศษเนื้อ เน่าเปื่อยเป็นอาหาร ปลาชนิดนี้เดิมที่ชุกชุมมากช่วงฤดูฝน ยกยอครั้งใดมัก จะติดขึ้นมาด้วยเสมอ ปัจจุบันนี้หารับประทานกันได้ยากยิ่งขึ้น เนื่องมาจาก แหล่งน้ำมีสารพิษและการเน่าเสีย สภาพแวดล้อมไม่สมดุลทำให้การวางไข่ลด ลง จำนวนปลาจึงน้อยลงและมีให้เห็นแต่เพียงตัวเล็กๆ ถ้าปลาหลดตัวใหญ่นั้น เป็นปลาที่มาจากประเทศกัมพูชา ไม่แปลกราคาปลาหลดที่มีขายอยู่ตามท้องตลาด ค่อนข้างสูง อยู่ที่ประมาณกิโลกรัมละ 120-200 บาท
ลักษณะของปลาหลด

ลักษณะที่โดดเด่นของปลาหลดคือ เป็นปลาที่อดทนสูง อาศัยอยู่ในโคลนตมได้ นาน รูปร่างคล้ายปลาไหล ปลายปากยื่นยาวสามารถยืดหดได้ ลำตัวยาวเรียว ประมาณ 15-30 เซนติเมตร ตัวปลากลมมน หัวเล็ก จะงอยปากเรียวแหลม ปากและตา เล็ก ครีบหลังและครีบก้นยาว ครีบหางเล็ก ไม่มีครีบท้อง หลังสีน้ำตาลท้องมี สีอ่อนปนเหลือง มีจุดสีดำที่ครีบหลัง 3-5 จุด เกล็ดเล็กมาก จนมองดูเหมือน ไม่มี อยู่ในวงศ์เดียวกับปลากระทิง แต่ขนาดเล็กกว่า

เพาะเลี้ยงปลาหลด

ในการเลี้ยงปลาหลดเพื่อการค้าอยู่ในวงจำกัด เนื่องจากการหาพ่อแม่พันธุ์ ปลาหลดยังต้องหาตามแหล่งน้ำจากธรรมชาติ ทำให้ปลามีความบอบซ้ำและปริมาณก็ ไม่มากพอ แหล่งที่มีการรวบรวมพันธุ์ที่สำคัญคือ ตลาดโรงเกลือ อำเภอ อรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
คณะวิชาประมง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์ ได้ เห็นความสำคัญ จึงได้ศึกษาวิจัยและทดลองการเพาะเลี้ยงปลาหลดอย่างเอาจริง เอาจัง เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรสามารถเลี้ยงปลาชนิดนี้ในเชิงธุรกิจ ซึ่งจะ สามารถสร้างรายได้ให้แก่ผู้เลี้ยงได้เป็นอย่างดี
ผ.ศ.หทัยรัตน์ เสาวกุล หัวหน้าคณะวิชาประมง หนึ่งในคณะผู้ วิจัย กล่าวว่า คณะผู้วิจัยการเพาะเลี้ยงปลาหลดได้ศึกษาวิธีการเพาะเลี้ยง หรือขยายพันธุ์ปลาหลด เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีเกษตรกรให้มีรายได้จากการ เลี้ยงปลาเพิ่มขึ้น

ทอดกินเป็นกับแกล้มวิเศษนักเชียวการเพาะพันธุ์ปลาหลด

เราจะคัดปลาจากแหล่งน้ำธรรมชาติที่มีความสมบูรณ์ คือเพศเมีย ลำตัวอ้วน ป้อม จากนั้นก็ฉีดฮอร์โมนเพศเมีย ทำการฉีด 2 ครั้ง ซึ่งครั้งที่ 2 พัก ห่างจากครั้งที่ 1 ประมาณ 6 ชั่วโมง เพศผู้ ทำการฉีดเพียงครั้งเดียว โดย ฉีดพร้อมเพศเมีย เข็มที่ 2 แล้วก็นำพ่อแม่พันธุ์ที่ฉีดฮอร์โมนเรียบ ร้อย ปล่อยลงในถังเดียวกันเพื่อให้ผสมกันเองตามธรรมชาติ
ปลาหลดเพศเย 1 ตัว จะให้ไข่ได้ถึง 3,000 - 5,000 ฟอง ซึ่งจมติดวัตถุใน น้ำและฟักตัวในอุณหภูมิ 25-28 องศาเซลเซียส ใช้ระยะเวลา ประมาณ 48-60 ชั่วโมง หลังจากไข่ถูกฟักออกมาเป็นตัวแล้ว อาหารที่ให้ในระยะ การอนุบาลควรเป็นไรแดง เพราะมีการเจริญเติบโตและมีอัตราการรอดดีที่ สุด แล้วค่อยให้หนอนแดงหรือไส้เดือนเป็นอาหาร
ผ.ศ.หทัยรัตน์ กล่าวว่า ปลาหลดสามารถเลี้ยงได้ทั้งบ่อดินและบ่อ ซีเมนต์ ลักษณะของบ่อซีเมนต์ควรมีขนาด 4x4 เมตร หรือ 2x4 เมตร ความสูง ประมาณ 70 เซนติเมตร หรือเพียง 50 เซนติเมตร เพาะปลาหลดจะไม่กระโดด แต่ ถ้าสูงก็สามารถป้องกันงูและศัตรูอื่นๆ ได้ดี
ผิวบ่อฉาบเรียบ อาจทำให้ลาดเอียงประมาณครึ่งบ่อเพื่อใส่ทรายปนดินเหนียว ไว้ที่ก้นบ่อ ข้อดีของบ่อซีเมนต์คือสามารถควบคุมไม่ให้ปลาหนีได้ ซึ่งบ่อ ดินจะทำให้ปลาหลดหลบซ่อนตัวอยู่ในโคลน การจับขายค่อนข้างลำบาก ลูกปลา อายุ 2 สัปดาห์ ขึ้นไป หรือความยาว ประมาณ 3-4 นิ้ว จำนวน 2,000 - 2,500 ตัว สามารถปล่อยลงบ่อเพาะเลี้ยง ได้ แต่ถ้าจะให้ดีต้องอายุ 1 เดือน

ตัวขนาดนี้หาได้ยากมากแล้วตามธรรมชาติ

"ในการเลี้ยงปลานั้น เราต้องมีการจัดการน้ำที่ดี ตรวจสอบคุณภาพ ของอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากเป็นปลากินเนื้อ น้ำจะเสียได้ง่าย ใช้วิธีเพิ่ม น้ำเข้าไปแล้วไหลออกอีกทางหนึ่ง ปลาจะมีความรู้สึกว่าน้ำไหลเวียน พื้นบ่อ ควรจะหากระบอกไม้ไผ่หรือท่อน้ำเก่าๆ ให้ปลาหลดชอบหลบอาศัยอยู่ในโพรงหรือ กระบอก ใส่ผักบุ้งไว้ส่วนหนึ่งไม่ต้องมากนัก ระดับความสูงของน้ำให้ท่วม บริเวณพื้นดินประมาณ 40 เซนติเมตร" ปลาหลดจะโตเร็ว ใช้เวลา เพียง 6-7 เดือน ก็สามารถจำหน่ายได้แล้ว ซึ่งมีขนาดประมาณ 30-40 ตัว ต่อ กิโลกรัม หากเลี้ยงจนได้อายุ 1 ปี ก็สามารถใช้เป็นพ่อแม่พันธุ์ได้
สำหรับอาหารที่ใช้ในเลี้ยงปลาหลดนั้น เหมือนกันกับเหยื่อของปลาไหล โดยมี หลักๆ ดังนี้ หอยเชอร์รี่ นำมาทุบแยกเปลือกและเนื้อออกจากกัน แล้วสับเนื้อ หอยให้ละเอียด นำไปวางไว้บริเวณชายพื้นรอยต่อระหว่างทรายกับผิวปูน ซีเมนต์ กองไว้ เมื่อเหยื่อเริ่มเน่าปลาหลดจะเข้ามากินหรืออาจกินตั้งแต่สดๆ
"เราจะต้องคอยดูว่า ปลาหลดจะกินหมดในเวลา 2-3 วัน หรือไม่ ถ้าหมดควร เพิ่มให้อีก แต่ถ้าเหลือควรลดลง เวลาการให้อาหารควรระวัง คือต้องอย่าให้ เกิดการกระเทือน เพราะจะทำให้ปลาตกใจหนี"
"ในการประกอบอาชีพเลี้ยงปลาชนิดทั่วๆ ไปนั้น ต้องมีต้นทุนในการซื้อ อาหารเม็ดสำเร็จรูป ในขณะที่อาหารปลาหลดเราหาได้เองตามธรรมชาติ เช่น หอยเชอ รี่ ซึ่งเป็นศัตรูทำลายต้นข้าวมีจำนวนมาก หากนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ยัง ช่วยทำลายหอยเชอรี่โดยไม่ต้องใช้สารเคมีในการกำจัด อีกอย่างไส้เดือนก็หาได้ ทั่วไปได้เช่นกัน เมื่อเปรียบเทียบแล้วปลาชนิดอื่นขายขายได้ในราคาที่ ถูกกว่า ปลาหลดขายได้แพงกว่า แต่ต้นทุนต่ำกว่า เกษตรกรสามารถประกอบเป็น อาชีพเสริมได้อย่างดี " ผศ.หทัยรัตน์ กล่าว

ขนาดนี้เหมาะสำหรับทอดกรอบกินได้ทั้งเนื้อทั้งก้างเลี้ยงไส้เดือนเป็นอาหารปลาหลด

ดังที่บอกแล้วว่า ปลาชนิดนี้ กินอาหารได้หลายชนิด ทำให้ ผศ.หทัย รัตน์ เกิดความคิดที่จะเพาะไส้เดือนมาให้ปลากิน จึงได้ไปอบรมการเพาะเลี้ยง ไส้เดือนที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
"ไส้เดือน น่าจะเป็นอาหารที่ดีสำหรับการนำมาเลี้ยงปลาหลด เพราะตาม ธรรมชาติแล้วช่วงฤดูฝนเวลาเราจับปลาหลดได้ พอผ่าท้องออกมาก็จะพบไส้เดือน จำนวนมาก แสดงว่าไส้เดือนเป็นอาหารที่ปลาหลดชอบกิน"ผศ.หทัยรัตน์ กล่าวว่า ไส้เดือนนั้นเป็นอาหารที่มีโปรตีนสูง ถึง 60% ของน้ำหนักตัว จะทำให้ปลาโตเร็ว สุขภาพแข็งแรง เกล็ดเป็นเงา งาม สามารถผลิตปลาหลดได้ทันต่อความต้องการในปัจจุบัน ซึ่งการเลี้ยง ไส้เดือนเพื่อเป็นอาหารของปลาหลดนั้น ข้อดีคือ ต้นทุนในการเลี้ยงน้อย มาก เพราะการเลี้ยงไส้เดือนใช้เพียง มูลช้าง วัว ควาย ขุย มะพร้าว กระดาษ เศษอาหาร ผลไม้เน่าเสีย เลี้ยงใน ภาชนะ เช่น ถัง กะละมัง ซึ่งอยู่ในที่ร่มและมีความชื้น ก็ทำให้ไส้เดือน สามารถเจริญเติบโตและขยายพันธุ์อย่างรวดเร็ว
ข้อดีของการเลี้ยงปลาหลดด้วยไส้เดือน

1. ไส้เดือนสามารถเพาะขยายพันธุ์ได้ปริมาณที่เพียงพอ ลงทุนต่ำ
2. ไส้เดือนเมื่องลงบ่อ จะอยู่ได้ถึง 1 วัน ไม่ตาย ปลาหลดจะจับกินได้อย่างต่อเนื่อง
3. ปลาหลด ชอบกินเหยื่อไส้เดือน
ปลาหลด เอาไปทำอาหารอะไรได้บ้าง
ปลาหลด ปลาที่มีความอร่อยอยู่ในตัว เมื่อถูกปรุงเป็นอาหารจึงสร้างความ โอชะได้มากยิ่งขึ้น ที่สำคัญต้องเลือกปลาสด จึงจะไม่มีกลิ่นคาวมาก เนื้อ มีรสหวาน สังเกตตาต้องใส ตัวปลามีเมื่อกลื่นมือ ถ้าปลาไม่สดเมือกจะขุ่น ขาว จับตัวปลาแล้วไม่ลื่น มีกลิ่นคาวแรง
ปลาตัวเล็กนิยมเอามาเคล้าเกลือตากแห้ง เป็นปลาแดดเดียว นำมาทอดกรอบได้ อร่อยนัก ถ้าได้ปลามาสดๆ เอามาทำต้มโคล้งต้องใส่เครื่องสมุนไพรสด พวก ข่า ตะไคร้เยอะๆ น้ำต้องเดือดจัดก่อนจึงใส่ปลา ต้มจึงจะไม่มีกลิ่นคาว อีก วิธีเมื่อล้างปลาแล้วเคล้าด้วยเกลือหมักไว้สักครู่ ล้างน้ำย่างไฟ พอหนัง ปลาเหลืองก็จะช่วยดับกลิ่นคาวได้ หรือนำปลาสดมาเคล้าเกลือ หรือแช่น้ำปลา แล้วนำไปทอดกินกับข้าวสวยร้อนๆ กับพริกน้ำปลาบีบมะนาวก็อร่อยเช่นกัน
นอกจากจะใช้ปรุงเป็นอาหารแล้ว ยังมีการนำไปเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม โชว์เป็น ปลาตู้อีก ขณะที่ปลาหลดว่ายจะดูสง่างาม ราคาจะยิ่งสูงขึ้นโดยเฉพาะตัวที่มี จุด จะตกอยู่ตัวละ 20-30 บาท และอีกอย่างการเอาไปทำเป็นเหยื่อล่อปลา จะ ใช้ปลาหลด ขนาด 3-4 นิ้ว ราคาตัวละ 3-4 บาท สามารถใช้เป็นเหยื่อล่อปลา ชะโด ปลาช่อน

เบ็ดขูดปลาหลด : หากินในดินโคลน

เบ็ดขูดปลาหลด เป็นเครื่องมือที่ใช้จับปลาหลดโดยเฉพาะ ใช้เบ็ดเป็นอุปกรณ์หลักในการทำงาน แต่ไม่ได้ใช้เบ็ดโดยวิธีตกปลาหรือใช้เหยื่อเกี่ยวเบ็ดเพื่อให้ปลามาติดเบ็ด แต่ต้องจับด้ามเบ็ดนี้ไว้ขูดไปตามเลนดิน ปลาหลดจะติดมากับส่วนโค้งของตัวเบ็ด เครื่องมือนี้ใช้เบ็ดเป็นหลักก็จริง แต่ใช้โดยการขูด จึงเรียกว่าเบ็ดขูดปลาหลด
ปลาหลดมีลำตัวเรียวยาว ขนาดตัวยาวประมาณ ๑๕ เซนติเมตร ชอบหมกตัวอยู่ตามโคลนเลนลึกๆ ซ่อนตัวตามที่มืด ใช้จะงอยปากโผล่เหนือผิวโคลนเพื่อหายใจ หากินกลางคืน เวลาที่จับปลาหลดได้ผลดีคือเวลากลางวัน ที่ปลาหลดจะหมกตัวตามโคลนเลนนั่นเอง
การจับปลาหลดอย่างได้ผลต้องจับหน้าแล้ง เพราะน้ำลดแห้งลงมาก ปลาใหญ่ๆ จะไปรวมกันตามน้ำลึก ส่วนปลาหลดจะหมกโคลนตามชายคลอง ชายทุ่ง ชายบึง ผู้คนนิยมใช้เครื่องมือที่เป็นขออย่างโอกรีดปลาหลด หรือเบ็ดขูดปลาหลดได้ปลาหลดจำนวนมาก เพราะปลาหลดฝูงหนึ่งๆ เป็นฝูงใหญ่ มีน้ำหนักรวมกันหลายสิบกิโลกรัม
ปลาหลดถูกจับในอีกสถานการณ์หนึ่ง คือเมื่อชาวบ้านวิดน้ำ ปลาอื่นๆ ถูกจับโดยการทอดแหลากอวน แต่เครื่องมือพวกนี้จับปลาหลดไม่ได้ดี เพราะปลาหลดมุดใต้โคลนเลน มุดไปทั่วและเคลื่อนไหวเร็วมาก ยิ่งไปกว่านั้นปลาหลดก็ไม่กินเบ็ด เพราะมีปากเล็กมาก มีบ้างที่ปลาหลดไหลมาตามน้ำ ติดลอบในหน้าฝน แต่ก็เป็นส่วนน้อย การจับปลาหลดซึ่งมีธรรมชาติเฉพาะ ในสภาพแวดล้อมจำเพาะ จึงต้องใช้เครื่องมือที่คิดประดิษฐ์เพื่อจับปลาหลดโดยตรง เครื่องมือจึงมีชื่อเรียกเพื่อระบุหน้าที่ที่จับเฉพาะปลาหลด อย่างโอกรีดปลาหลดหรือเบ็ดขูดปลาหลด เป็นต้น

กับข้าวก็ได้ กับแกล้มก็ดี...เบ็ดขูดปลาหลด ทำง่าย ใช้ง่าย น้ำหนักเบา เหมาะมือ ใช้วัสดุใกล้ตัว ได้แก่ เบ็ด เชือกเส้นเล็ก ไม้ไผ่เหลายาวประมาณ ๔๐ เซนติเมตร ทำเป็นด้ามจับ
วิธีทำ วิธีใช้งาน มัดเบ็ดกับปลายไม้ด้านหนึ่งให้แน่น ปลายอีกด้านที่เป็นด้ามจับใช้มีดบากหยักเพื่อมัดเชือกเส้นเล็กที่มีความยาวประมาณ ๕๐ เซนติเมตร หรือมีความยาวพอเหมาะกับการมัดข้อมือขณะใช้งาน เมื่อจะใช้งานผู้ใช้ใช้มือจับส่วนที่เป็นด้ามจับไว้แล้วจับเชือกมัดพันข้อมือ นำเบ็ดไปขูดตามเลนดินที่มีปลาหลดอาศัยอยู่ สังเกตจากปากหรือจะงอยแหลมๆ ที่โผล่ตามโคลนเลน เมื่อขูดปลาติดแล้วต้องปล่อยมือจากด้ามจับให้เหลือเพียงเชือกที่มัดหรือคล้องข้อมือไว้เท่านั้น รอให้ปลาดิ้นอ่อนแรงแล้วจึงคว้าด้ามเบ็ดขึ้นมาถือ เพราะหากถือคันเบ็ดช่วงที่ปลาดิ้นจะทำให้ปลาหลดบิดตัวหลุดจากเบ็ดได้
เมื่อจับปลาหลดได้ ชาวบ้านจะใช้หมาดซึ่งเป็นเหล็กซี่เล็กๆ ปลายแหลม ยาวประมาณ ๒๐ เซนติเมตร ที่โคนมีห่วงร้อยด้ายเหนียวไว้ร้อยเหงือกปลาหลดให้เป็นพวง แล้วเสียบหมาดไว้ที่เอว
ปลาหลดมีเมือกลื่นๆ คล้ายปลาไหล ลำตัวเรียวยาว อยู่ตามโคลน คล้ายปลาไหล ชาวบ้านจึงมีคำกล่าวถึงปลาทั้งสองประเภทนี้ว่า "ลื่นเป็นปลาไหล ไวเป็นปลาหลด" การใช้เบ็ดขูดปลาหลดจึงต้องขูดเร็วๆ ยกดูบ่อยๆ เงี่ยงเบ็ดก็มีส่วนช่วยเกี่ยวปลาไว้ ไม่อย่างนั้นปลาหลดจะลื่นหลุดได้ ความลื่นของปลาหลดกำจัดออกด้วยขี้เถ้า แกลบ หรือใบมะเดื่อ เช่นเดียวกับการกำจัดเมือกปลาไหล บ้างก็ล้างด้วยสารส้ม หรือเคล้าเกลือ นิยมนำไปย่าง
เนื้อปลาหลดเป็นเนื้อเส้น หวาน ไม่เละ กลิ่นเหมือนขี้โคลน เนื้อแน่น เก็บปลาหลดย่างได้นานกว่าปลาสร้อย ใส่แกงเผ็ด แกงเลียง ต้มยำข่า เนื้อแตกมันอร่อย
เบ็ดขูดปลาหลดมีทั้งที่ใช้เบ็ดตัวเดียว ๒ ตัวคู่ หรือ ๓ ตัว และยังมีเครื่องมืออีกหลายชนิดที่ใช้จับปลาหลดเป็นการเฉพาะ ตามโคลนตมจึงเป็นแหล่งอาหารที่ชาวบ้านรู้ว่ามีของดีรออยู่

การปฐมพยาบาลกรณีถูกสัตว์ทำร้าย : ปลาหลดหิน

ปลาหลดหินมีรูปร่างคล้ายกับงูหรือปลาไหล แต่จะมีรูปร่างอ้วน และสั้นกว่า ขนาดลำตัวยาวประมาณ 1.5เมตร และน้ำหนักมาก บางครั้งอาจพบว่าหนักมากเกิน 20 กิโลกรัม ปลาหลดมีหลายชนิดและลักษณะแตกต่างกันไป เช่น มีสีเหลืองลายดำ สีขาว เป็นต้น ปลาหลดมักชอบอาศัยอยู่ตามซอก หรือรูตามโพรงหิน โพรงปะการัง ตามเกาะกลางทะเล บางชนิดมักชอบอาศัยอยู่ตามท้องทะเลที่เป็นโคลน      ปลาหลดจะทำร้ายศัตรูด้วยการขบกัด ด้วยฟันที่แหลมคม หากเราไปเล่นน้ำหรือดำน้ำชมปะการังและเข้าไปใกล้ ก็อาจถูกทำร้ายได้ง่าย เพราะปลาหลดมีนิสัยดุร้าย และจะพุ่งตัวเข้ากัดศัตรูในระยะใกล้ ๆ เสมอ ดังนั้น จึงควรระมัดระวังในขณะเล่นน้ำหรือดำน้ำชมปะการัง
การปฐมพยาบาลและการป้องกัน
     เมื่อเกิดบาดแผลจากการถูกขบกัดควรรีบขึ้นจากน้ำโดยเร็วแล้วปฐมพยาบาล โดยการห้ามเลือดและใส่ยาสำหรับแผลสดจากนั้นจึงรีบนำส่งแพทย์เพื่อรักษาต่อไป     สำหรับการป้องกันนั้น ในการดำน้ำชมปะการังเมื่อพบซอก รู หรือ โพรงไม่ควรยื่นมือเข้าไปล้วงหรือเอาเท้าไปเหยียบเพราะอาจมีปลาหลดหินนอนอยู่ในรูหรือโพรงของหินปะการัง และพุ่งเข้ามากัดโดยเราไม่ทันรู้ตัวได้ และเพื่อความปลอดภัยควรอยู่ห่างจากซอก รู หรือโพรงในรัศมีไม่ต่ำกว่า 1 เมตร